درس خارج فقه 96-97 جلسه1

بسم الله الرحمن الرحیم

جلسه اول درس خارج فقه(طهارت) استاد مختاری

[کتاب الطهاره] [فصل فی المیاه]

«فصل فی المیاه الماء اما مطلق أو مضاف کالمعتصر من الأجسام أو الممتزج بغیره مما یخرجه عن صدق الماء و المطلق أقسام الجاری و النابع غیر الجاری و البئر و المطر و الکر و القلیل و کل واحد منها مع عدم ملاقاة النجاسه طاهر مطهر من الحدث و الخبث المیاه و الأمواه جمعان للماء لأنه فی الأصل موه قلبت واوه ألفا لتحرکها و فتحه ما قبلها و أبدلت هاؤها همزه فصار ماء و تصغیره علی مویه و لیعلم انهم قسموا الماء باعتبار ما یرد علیه من الاحکام الی مطلق و مضاف ثم المطلق منه الی أقسام»

آب یا مطلق است یا مضاف

آب مضاف این است که یا از اجسام گرفته می­شود مثل آب انار و آب پرتغال و یا اینکه آب با یک چیزی ممزوج می­شود مثلاً با خاک مخلوط می­شود، به گونه­ای که از صدق آب خارج می­شود مگر اینکه با قیدی باشد.

اولاً اینکه آب مضاف از نظر عرف و لغت به آبی می­گویند که آب به صورت مطلق به آن اطلاق نمی­شود. یعنی بدون قید به آن آب گفته نمی­شود و یک اضافه­ای دارد و اضافه­اش هم در هویت آن دخالت دارد. مثل آب انگور یا آب پرتغال. منتها این آب مضاف از باب ظرف و مظروف نیست. آب مضاف که به آن آب گفته می­شود از این باب استعمال مجازی است. خلاصه اینکه اگر آب به صورت مطلق ذکر شود و بدون قید، دیگر شامل آب پرتغال و آب انگور نمی­شود و اینها می­شوند آب مضاف مگر بر سبیل تجوز. ارتکاز عقلا این است که آبی که از چیزی گرفته شود و یا چیزی به آن اضافه شود مثل آب دهان به اینها آب اطلاق نمی­شود بلکه به اینها آب مضاف اطلاق می­شود.

آب مضاف مطهر نیست. البته خواهیم گفت که اتفاقاً آب مظاف مطهر می­باشد. هم مرحوم شیخ صدوق و هم مرحوم شیخ مفید و هم مرحوم سید مرتضی گفتند که آب مضاف مطهر است و به نظر می­رسد حق هم با آنها است و روایت هم داریم که آب مضاف می­تواند مطهر باشد.

علما و فقها آب مطلق را به شش قسم تقسیم کردند:

1-آب جاری

2- آب نابعی که راکد است مثل قنات

3- آب چاه

4- آب باران

5- آب کر

6- آب قلیل

به نظر می­رسد این اقسام شش گانه و تفصیل آن برای آب­های مطلق به اعتبار اختلاف احکام است. اگر چه همه اقسام آبهای مطلق یک حکم مشترک دارند و آن این است که همه طاهر هستند و مطهر از حدث و خبث هم هستند. اما یک اختلاف احکامی هم دارند. یعنی هر یک از این اقسام غیر از حکم مشترک گویی یک حکم خاص هم دارند. مثل آب چاه که بین قدماء مشهور است که می­گویند آب چاه بواسطۀ ملاقات با نجاست منفعل می­شود و لذا فصل جداگانه­ای برای آن باز کردند به نام (ماء البئر) که همان آب چاه می­باشد و یا آب باران که شرایطی دارد و همین طور پاک کننده نیست و شرایط خاصی دارد که جداگانه ذکر شده است.

اشکال این است که اگر تقسیم به اعتبار اختلاف در احکام باشد باید صاحب عروة می­فرمود که بهتر است که آب راکد و غیر جاری را حذف کنیم و این اقسام پنج قسم میشد. چون نابع غیر جاری با جاری در حکم فرقی ندارد و اگر فرقی نداشته باشد همان قسم می­شود. بعضی ها جواب دادند که ممکن است شما بگویید که ذکر نابع غیر جاری از باب الحاق در حکم است، یعنی صاحب عروة می­خواهد بگوید این هم ملحق به آب جاری است. آن وقت در جواب خواهد آمد که اگر این طور باشد صاحب عروة می­آمدند چیزی اضافه می­کردند مثل ماء الحمام. لذا بهتر بود که این اقسام پنج قسم می­شد.

دانلود فایل صوتی از طریق بارکد

[QR size=”150×150″ link=”yes”]http://www.m-h-mokhtari.com/wp-content/uploads/2018/06/15مهر-خارج-فقه-1.mp3[/QR]

دانلود پی دی اف از طریق بارکد

[QR size=”150×150″ link=”yes”]http://www.m-h-mokhtari.com/wp-content/uploads/2018/06/جلسه-اول-درس-خارج-فقهطهارت-استاد-مختاری-.pdf[/QR]